Page 43 - Riskli Dergi

bölge olan kuzey yarım kürenin, kışları daha güneş açılarının değişmesine, iklim felaketle-
az ve yazları daha çok ışık alması demek olu- rinin çoğalmasına ve aşırı soğuk ya da aşırı
yor. Yani dondurucu kışlar ve kavurucu yaz- sıcak bölgelerin oluşmasına neden oluyor.
lar, ihtimal olmaktan çıkıp rutin hâle geliyor.
Durumun ciddiyetini kanıtlamak için buzullar
Betonlaşmanın Artması ve Ormanların üzerinde yapılan araştırma da eksen kay-
Azalması Eksen Kaymasını Körüklüyor masının nelere sebep olabileceğini gözler
önüne seriyor. Buna göre Kilimanjaro’nun
Konu ile ilgili yapılan son araştırmalar ise ek- meşhur karlarının yüzde 80 oranında eridi-
sen kaymasının en çok insan eliyle tetiklendi- ği belirtiliyor. Ayrıca Himalaya buzulları ola-
ğini ortaya koyuyor. Hidroelektrik barajların rak tabir edilen Garhwal buzullarının orta ve
inşa edilmesi, betonlaşma oranının artması batı kesimlerinin, 2035’e kadar yok olacağı
ve ormanların azaltılması gibi eylemler du- tahmin ediliyor. Yine Kuzey Kutbu deniz buz-
rumu körüklüyor. Buna göre 20’nci yüzyıl larının, son 30 yılda, yüzde 10 azaldığının altı
boyunca uygarlık, yaptığı bu faaliyetler so- çiziliyor. NASA’nın düzenli aralıklarla yaptığı
nucunda eksen kaymasını ortalama 4,3 cm lazeraltı metre ölçümleri ise Grönland’ın buz
arttırmış durumda. örtüsünün küçüldüğünü gösteriyor.

Dünyanın Ekseni Neden Kayıyor? Önlem Alınmazsa Bazı Bölgelerin Sular
Altında Kalacağı Tahmin Ediliyor
Geophysical Research Letters’da yayınlanan
araştırmaya göre dünyada eksen kayma- Uzmanlar, eksen kayması ve küresel ısınma-
sı yaşanmasının iki temel sebebi bulunuyor. nın kısır döngü hâlinde birbirini takip ettiği-
Bunlardan ilki, kutuplar ve dağlardaki buzul- ni ve bu durumun da mevsim değişikliklerini
ların erimesi neticesinde karaların üzerine hızlandırdığını söylüyor. Kuzey Yarım Küre’de
binen yükün azalması. Yani, kara parçalarının yapılan çalışmalar, tatlı su buzullarının son
gelişigüzel hareket ederek gezegenin ağır- 150 yıla göre dokuz gün daha erken eridiğini
lık merkezini etkilemesi ve suları yükseltme- ve 10 gün daha geç donduğunu ortaya ko-
si şeklinde tanımlanıyor. İkinci ve daha etkili yuyor. Bu da canlı yaşamı ve besin zincirinde
sebebin ise yine kolektif edimler ile oluştu- art arda gelen sorunlara sebep oluyor.
ğu söyleniyor. Küresel ısınma neticesinde
meydana gelen aşırı sulama faaliyetlerinin Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC)
yer altı kaynaklarını kurutarak yer kabuğunu ise yükselen deniz seviyesine dikkat çekiliyor.
büzdüğü ifade ediliyor. Araştırmacılar, küçük bir problem gibi görü-
nen bu durumun daha derin ve küresel bir
Eksen Kayması, Küresel Isınmanın etkiye sahip olduğunu söylüyor. Deniz sevi-
Hızlanmasına Neden Oluyor! yesindeki her 1 cm’lik yükselmenin, erozyon
meydana getirdiği belirtilerek bu durumun
Araştırmaya katılan uzmanlar, eksen kay- kıyı şeritlerinde 1 metreye varan bir çekil-
masının küresel ısınmayı hızlandırdığına dik- meye yol açtığı ifade ediliyor. Ayrıca aynı
kat çekiyor. Zira dünyanın yalpalama ora- sebeplerden ötürü, tuzlu suyun tatlı suya
nı arttıkça güneşin uyguladığı çekime karşı karışmaya başladığı ve bunun da içme suyu
koyma mukavemeti azalıyor ve ona yaklaş- kaynaklarını tehlikeye soktuğu bildiriliyor.
maya başlıyor. Bu durum da dünyaya gelen