Page 28 - Riskli Dergi

GÜVENLİ YAŞAM / 28 Borderline kişilik bozukluğu kavramı, ilk ola- sahip olma eğilimindedir. Hayatlarına giren

rak 1975 yılında Avusturyalı psikiyatrist Otto her yeni insanın kendini bütün hissettirece-
Kernberg tarafından ortaya atılmıştır. Bor- ğine samimiyetle inandıkları için hızlıca ve
derline yani sınırda kişilik bozukluğu da de- sıkça aşık olabilirler. İlişkileri herhangi bir orta
nilen bu psikolojik rahatsızlık, bireyin hem yol olmaksızın ya mükemmel ya da korkunç-
kendisi hem de başkaları hakkındaki düşün- tur.
me şeklini etkiliyor. Nedeni tam bilinemese 3-Özbenliğin belirsizliği veya değişimi:
de genetik faktörler, beyin kimyasalları veya Özbenlikleri de tipik olarak dengesizdir. Ba-
stresli çocukluk travmaları, hastalığın çıkış zen kendini çok sevip iyi hissedebilir bazen
aşamasında önemli rol oynuyor. Bu kişilerin de kendinden nefret edip hatta kendi-
öz denetim mekanizmaları oldukça sorun- ni şeytani olarak görebilir. Sonuç olarak sık
ludur ve duyguları, düşünceleri veya eylem- sık iş, arkadaş, sevgili, din hedef hatta cinsel
leri sürekli dengesizlik gösterir. Kendilerini, kimlik bile değiştirebilirler.
var olma amaçlarını durmaksızın irdeleye- 4-Dürtüsel davranışlar: Üzüldüklerinde
rek hayatlarındaki deneyimleri ya çok iyi ya kendilerine zararlı olabilecek davranışlarda
da çok kötü şeklinde kesin çizgilerle sınıflan- bulunabilirler. Ödeyemeyecekleri parayı
dırırlar. İkili ilişkilerinde de duyguları çok hızlı harcayabilir, hırsızlık yapabilir, riskli cinsel
değiştiği için çok sevdikleri birini ansızın düş- ilişkilere girebilir ya da alkol kullanımında
man gibi görmeleri de mümkündür. aşırıya kaçabilirler.
5-Kendi kendine zarar vermek:
Sınırda kişilik bozukluğu olan bireylerin ken- İntihar davranışı ve kasıtlı kendine zarar ver-
dilerini muhtemelen bir hız trenindeymiş gibi me bu kişilerde yaygındır. İntihar davranışı,
hissettiklerini söyleyen Psikiyatrist ve Psiko- intiharı düşünmek, intihar tehdidini veya bir
terapist Uzman Doktor Reşit Ekinci, bunun intihar girişimi gerçekleştirmeyi içerir. Ken-
sebebinin sadece istikrarsız ruh hâli değil de dine zarar vermek ise intihara yönelik niyet
aynı zamanda kişinin kim olduğu hakkında- olmadan, kendine zarar vermek için yapılan
ki gelgitli duyguları olduğunu ifade ediyor. tüm diğer girişimleri kapsar.
Ekinci, “Sınırda kişilik bozukluğu olan kişiler 6-Aşırı duygusal salınımlar:
son derece hassas olma eğilimindedirler. Kararsız duygular ve ruh hâlleri bilinen diğer
Küçük şeyler bile şiddetli reaksiyonları tetik- özelliklerindendir. Bir an mutlu bir sonraki an
leyebilir ve bir kez tetiklendiğinde sakinleş- umutsuz hissedebilirler.
mekte zorlanırlar. Bu duygusal değişkenlik 7-Kronik boşluk hissi:
ve kendini sakinleştirememenin ağırlığı iliş- Genellikle içlerinde sanki bir eksiklik varmış
kilerde kargaşaya ve dürtüsel davranışlara gibi boş hissetmekten bahsederler. Bu ne-
kolaylıkla yol açabilir.” diyor. Sınırda kişilik bo- denle bu boşluğu uyuşturucu, yemek veya
zukluğu tanısı koyabilmek için aşağıda sayı- seks gibi dürtüsel şeylerle doldurmaya ça-
lan belirtilerden en az beşinin kişide mevcut lışabilirler.
olması gerektiğinin altını çizen Ekinci, semp- 8-Şiddetli öfke:
tomları şöyle maddelendiriyor: Yoğun öfke ve asabiyet ile mücadele ede-
bilirler. Fitilleri bir kez ateşlendiğinde kendi-
1-Terk edilme korkusu: lerini kontrol etmekte zorlanabilirler.
Sınırda kişilik bozukluğu olan bireyler çoğun- 9-Şüpheci veya gerçeklikten uzak
lukla terk edilmekten çok korkarlar. Part- hissetmek:
nerlerinin işten eve geç gelmesi gibi masum Genellikle paranoyayla veya başkalarının
bir olay bile yoğun bir korku uyandırabilir. Bu amaçlarıyla ilgili şüpheci olmakla mücade-
korku diğer kişiyi yakın tutmak için çılgınca le ederler. Stres altındayken “disosiyasyon”
çabalara sebep olabilir. olarak da bilinen gerçeklikten kopma dene-
2-Düzensiz ilişkiler: yimi yaşayabilirler.
Bu kişiler yoğun ancak kısa ömürlü ilişkilere