Page 26 - Riskli Dergi

EKOLOJİK GÜNDEM / 26 Su Ayak İzi Küçültülmezse 30 Yıl İçin- etmek gerekiyor. Peki, nedir bu su ayak
izi? Bireyin veya bir işletmenin günlük ha-
de Susuzluk Kapıda
Yediğimiz, içtiğimiz, giydiğimiz her ürün yatta ne kadar tatlı su tükettiğini göste-
harcadığımız su miktarını etkiliyor. Bir ki- ren bir ölçüm. Su ayak izi, kaynakları doğ-
şinin ortalama su tüketim miktarını he- ru kullanma konusunda yol gösteriyor. Bu
saplayan “su ayak izi” ölçümü ise mevcut ölçüm sayesinde ne kadar temiz su har-
suyu doğru kullanmanın yollarını göste- cadığımız, daha az tüketimle de aynı iş-
riyor. 30 yıl sonra susuz kalmamak için lemleri yapabileceğimiz gösteriliyor. Yani
tasarruf yaparak su ayak izimizi küçült- hesaplamalar sonucu su ayak iziniz ne
memiz gerekiyor. Dünya genelinde ar- kadar büyük çıkarsa o kadar israf yapı-
tan nüfus, şehirleşme ve iklim değişikliği, yorsunuz demektir. 30 yıl sonra su kıtlığı
kaynakların aşırı ve bilinçsiz tüketilmesi yaşamamak içinse öncelikle su ayak izi-
daha fazla suyun harcanmasına neden mizi küçültmemiz gerekiyor.
oluyor. Ne su zengini ne de su fakiri olan
Türkiye, üç tarafı denizlerle çevrili olma- 1 Fincan Kahve = 140 Litre Su
sına rağmen kişi başına kullanılabilir su Su ayak izi sayesinde harcanan su hac-
miktarı açısından sıkıntı çekiyor. Falken- minin yanı sıra suyun türü ve nerede kul-
mark Göstergesi’ne bakıldığında Türki- lanıldığı da tespit edilebiliyor. Su ayak izi;
ye’nin “su stresli” ülkeler sınıfında yer al- yeraltı sularını ifade eden “mavi su ayak
dığını görüyoruz. Bir ülkedeki kişi başına izi”, yağmur sularını ifade eden “yeşil su
yıllık su kullanılabilirliğinin ölçümünü ifade ayak izi” ve su kirliliğini ifade eden “gri su
eden Falkenmark Göstergesi’ne göre; ayak izi” olmak üzere üç farklı başlık ele
kişi başı yıllık su kullanım oranı 1700 met- alınarak hesaplanıyor. Kısacası su ayak
reküpün üzerinde olan ülkeler stressiz, izimizi sadece evde çeşmemizden akan
1000-1700 metreküp arasında yer alan sular belirlemiyor. Satın aldığımız bir kıya-
ülkeler su stresli kabul ediliyor. 500-1000 fet ya da yediğimiz bir hamburger bile su
metreküp arasında yer alan ülkelerin kıt- tükettiğimiz anlamına geliyor. Çünkü sa-
lık, 500 metreküpün altında kalan ülkele- tın aldığımız her ürün için üretim aşama-
rin ise kesin kıtlık yaşadığı ifade ediliyor. sında belirli oranda su harcanıyor.

Su Ayak İziniz Kaç Metreküp? Mesela bir fincan kahveyi ele alalım. Tür-
Türkiye’nin su stresi yaşamasında iklim kiye’nin Su Ayak İzi Raporu’na göre bir
değişiminin olumsuz etkileri ve ortalama kahve için üretim aşamasından fincanı-
yağış miktarının dünya ortalamasının ol- mıza girene kadarki süreçte 140 litre su
dukça altında kalması kadar bilinçsiz su harcanıyor. Bu kahveyi kâğıt bardakta,
tüketimi de etkili. Şimdiden gerekli ön- süt ve şeker ile tüketmek ise harcanan
lemler alınmazsa WWF-Türkiye ile Or- su miktarını 208 litreye kadar çıkarıyor.
man ve Su İşleri Bakanlığı iş birliğiyle ha- Peki, bir fincan kahve için nasıl bu kadar
zırlanan Türkiye’nin Su Ayak İzi Raporu su harcanıyor? Öncelikle kahve bitkisi bir
verilerine göre, ülkemiz 2030 yılında “su tarım ürünü olduğundan olgunlaşana
fakiri” bile olabilir. Bu da kişi başına dü- kadarki sürecinde yağmur suyu tüketi-
şen su tüketimimizin dörtte bir oranında yor. Bu da yeşil su ayak izini gösteriyor.
azalması anlamına geliyor. Su tüketimini Kahvenin beslendiği yeraltı ve yüzey su-
sadece birey bazlı düşünmemek gere- ları mavi su ayak izi ile ölçülüyor. Hasadın
kiyor. Tarım ve sanayi alanında da ciddi yapılması, rafine edilmesi, nakliyesi, kahve
oranda su tüketimi gerçekleştiriliyor. Bu çekirdeklerinin paketlenmesi, satılması,
bağlamda kişi ve birim üretim başına su fincana doldurulması gibi nihai ürün or-
tüketiminin azaltılması ve kullanılabilir su taya çıkana kadarki süreçte kirletilen su
miktarının artırılması oldukça önemli. Su miktarı gri ayak izi ile ölçülüyor. Bu izler
tasarrufu içinse öncelikle su tüketim mik- takip edildiğinde ise bir fincan kahve için
tarını belirlemek, yani “su ayak izi”ni tespit harcanan su miktarı ortaya çıkıyor.