Page 21 - Riskli Dergi

ediyor. Bazı kişilerde bu şok dönemi vardır.” Kişinin bu acıyı aşmayı başarması
diye konuştu. gerekiyor
Kişinin sürekli tetikte olduğunu ve sık sık irkil-
Kognitif durgunluk ve bloke olma hali meler yaşayabileceğini ifade eden Prof. Dr.
yaşanır Nevzat Tarhan, “Ani seslerde irkilmeler olur
Şok döneminde insanların sıra dışı davra- ve devamlı bu konuyu konuşur. 60 dakikanın
nışlarda bulunabileceğini belirten Prof. Dr. 50 dakikasında bu konuyu konuşur. Bu duru-
Nevzat Tarhan, “Deprem bölgesine yardıma mun 6-8 haftadan uzun devam etmesi ha-
gidenlerin bu konuyu göz önünde bulundur- linde yardım gerekiyor. Durumun 6-8 hafta
ması gerekir. Psikolojik ilk yardımın kuralıdır devam etmesi doğaldır, bu dönemde ilaç
bu, doğal afet gibi bir kriz anına müdahale vermemek lazım. İlaç çok aşırı bir durum ol-
için giden birinin psikolojik ilk yardımda ilk bi- madıkça verilmemelidir. Bu acıdır, kişinin bu
leceği şey, o şok döneminde insandaki kog- acıyı yaşayıp aşmayı başarması lazımdır.”
nitif donukluk ve bloke olma halidir. Kişilerin dedi.
panik davranışlarını kabullenmesi gerekiyor.
Kişinin hatalı hareketi nasihatle düzeltme- Belirsizlik duyguları giderilmeli
yeceklerdir. Böyle durumlarda kişinin elinden Deprem gibi afet ve kriz durumlarında ki-
tutacaklar, ‘Biz senin yanındayız, biz yardım şilerin temel ihtiyaçlarının karşılanmasının
etmek istiyoruz’ diyecekler, belki sessiz bir ve belirsizlik duygularının giderilmesinin çok
şekilde yanında durarak beklemek bile işe önemli olduğunu da kaydederek “Burada
yarayabilir.” dedi. belirsizlik olması gelecekle ilgili aşırı kaygıyı ve
korkuyu ortaya çıkarır. Burada verilen tep-
6-8 hafta sürebiliyor kiler, kişiye özel değişebiliyor. Bazıları içine
Şok döneminden sonra bazı kişilerde pro- kapanır, bazıları devamlı konuşur, aynı şeyi
testo dönemi yaşanabileceğini ifade eden tekrar tekrar anlatmaya çalışır. Bazı kişiler
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kişiler bu dönem- yaşamak boş ve anlamsız diye düşünmeye
de ‘Bu neden oldu, niye bu bana oldu, ben başlar.” dedi.
buna layık değilim’ şeklinde tepkiler vere-
bilir. Bu dönemin peşinden pasifleşme dö- Çocuklara, yaşlılara ve engellilere
nemi takip eder. Bazı kişilerde pasifleşme, dikkatli yaklaşım gerekiyor
depresif bir ruh haline girme şeklinde gö- Özellikle dezavantajlı kişilere yaklaşımın da
rülebilir. Kişi sanki çocukluk dönemine ge- önemli olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat
rilemiş gibi olur. Daha sonra toparlanma Tarhan, “Çocukların tepkisi farklı, yaşlıların
dönemi ortaya çıkıyor. Bunların hepsi ge- farklı, engellilerin tepkisi farklı oluyor. Böyle
nelde 6-8 haftalık bir süre içerisinde olu- durumlarda burada dezavantajlı kişiler, ço-
yor.” dedi. cuklar, yaşlılar, hastalar, engelliler ve hasta-
nede olanlardır. Karşı tarafı bakışlarımızla,
Posttravmatik stres bozukluğunda davranışlarımızla ezmememiz gerekiyor,
uyuyamama görülüyor devamlı üzerine düşmek titremek, ona böyle
Bütün bu süreçlerin 6-8 haftadan uzun de- özel muamele yapmak, bir nevi minnet duy-
vam etmesi halinde artık posttravmatik gusu ve mahcubiyet duygusu oluşturuyor.
stres bozukluğundan bahsedilebileceğini Karşı taraf kendini kötü hissedebilir. Burada
kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Postt- dengeli bir tutum takınmak gerekir. Yardım
ravmatik stres bozukluğu olan kişiler, gece edilen kişinin incitilmemesi, yardım edilen ki-
uyuyamıyorlar çünkü devamlı bunu düşün- şiye kendini kötü hissettirilmemesine dikkat
mekten ya da rüyalarında bu olayı görmek- edilmelidir.” uyarısında bulundu.
ten uyuyamıyorlar. Flashback dediğimiz ye-
niden yaşantılama oluyor. Kişi sanki deprem Prof. Dr. Nevzat Tarhan, depremzedeler-
şok anını, sallantı anını tekrar tekrar olacak le kendileri istemedikçe deprem konusunun
gibi yaşıyor.” dedi. açılmaması gerektiğini de kaydetti.